آیا طالبان امسال هزینه‌ی مراسم حج را برای شیعیان ۵۰ دالر افزایش داده‌اند؟ گفته‌های وزیر حج و اوقاف طالبان درباره هزینه‌ی بیشتر مراسم حج برای شیعیان واکنش برانگیز شده و شماری از رسانه‌ها گزارش داده‌اند که شیعیانی که امسال به مراسم حج می‌روند، پنجاه دالر بیشتر پرداخت خواهند کرد. اما سنجه این ادعاها را درستی‌سنجی کرده و دریافته است که این تفاوت در هزینه‌ی حج شیعیان از زمان طالبان شروع نشده است.
وزارت ارشاد، حج و اوقاف طالبان روز سه‌شنبه (۷ حمل) هزینه و سهمیه‌ی افغانستان در مراسم حج امسال را اعلام کرد. براساس اعلام این وزارت، هزینه‌ی مراسم حج برای زائران شیعه ۵۰ دالر بیشتر از زائران سنی در نظر گرفته شده است. شماری از رسانه‌ها این تفاوت را گزارش داده و گفته‌اند که طالبان امسال این تفاوت هزینه را اجرا کرده‌اند. اما بررسی‌های سنجه نشان می‌دهد که این اقدام تازه نیست و تفاوت ۵۰ دالری در حکومت پیشین نیز وجود داشته است.
ماجرا چیست؟
نورمحمد ثاقب، سرپرست وزارت ارشاد، حج و اوقاف طالبان روز سه‌شنبه در یک نشست خبری گفت که میزان هزینه‌ی حج برای هر زائر سنی سه‌هزار و ۸۶۵ دالر و برای هر زائر شیعه سه‌هزار و ۹۱۵ دالر امریکایی تعیین شده است.
تلویزیون آمو در این مورد خبری تهیه کرده و در تیتر آن نوشته است: «طالبان هزینه‌ی حج برای زائران اهل تشیع را ۵۰ دالر بیشتر تعیین کردند».
افغانستان انترنشنال نیز در وبسایت خود خبری را در این مورد منتشر کرده و در تیتر آن نوشته است که «حجاج شیعه امسال ۵۰ دالر بیشتر بدهند».
همین طور، آماج نیوز نیز در یک پست تلگرامی از تفاوت در هزینه‌ی مراسم حج زائران شیعه و سنی خبر منتشر کرده است.
ده‌ها کاربر شبکه‌های اجتماعی نیز به این موضوع پرداخته و از طالبان به‌خاطر تفاوت در هزینه‌ی مراسم حج زائران شیعه و سنی انتقاد کرده‌اند. یکی از کاربران فیسبوک این تفاوت را نوعی «باج و جزیه گرفتن طالبان از شیعیان» دانسته است.
آیا این تفاوت تازه است؟
یافته‌های سنجه نشان می‌دهد که اعمال تفاوت در هزینه‌ی مراسم حج زائران شیعه و سنی تازگی ندارد، بلکه در سال‌های گذشته نیز این تفاوت وجود داشته است.
به‌گونه‌ی نمونه، وزارت حج و اوقاف طالبان در سال ۱۴۰۱ خورشیدی مجموع مصرف هر زائر حجِ اهل سنت را چهار هزار و ۱۳۰ دالر امریکایی، معادل ۳۷۱ هزار افغانی و از هر زائر اهل تشیع را مبلغ چهار هزار و ۱۸۰ دالر امریکایی، معادل ۳۷۶ هزار و ۲۰۰ افغانی تعیین کرده بود.
سرپرست وزارت ارشاد، حج و اوقاف طالبان دلیل این تفاوت را توضیح نداده است. اما رادیو آزادی در سال ۱۳۹۸ خورشیدی در گزارشی به نقل از فضل محمد حسینی، سخن‌گوی وزارت ارشاد، حج و اوقاف حکومت پیشین نوشته است که «دلیل تفاوت میان هزینه‌ی سفر حاجیان شیعه و سنی این است که مراسم حج شیعیان براساس فقه جعفری ادا می‌شود و ارائه‌ی خدمات لازم نیازمند هزینه‌ی بیشتر است».
خبرگزاری پژواک نیز در ۲۶ جوزای ۱۳۹۸ به نقل وزارت ارشاد، حج و اوقاف نوشته است: «از اهل تشيع به دليلى پنجاه دالر اضافه اخذ می‌شود که حجاج آن‌ها براى نيت کردن حج، از ميدان هوايى جده مستقيم به محل ميقات (نيت کردن حج) می‌روند، در حالي‌که حجاج اهل تسنن، حين عبور از اين محل در طياره نيت می‌کنند.»
