در روزهای اخیر شماری از کاربران ایرانی در شبکههای اجتماعی تصویری را منتشر کرده و ادعا کردهاند که هشت «پسر افغان» در تهران ابتدا یک دختر جوان را با آبمیوه مسموم و سپس بر وی تجاوز جنسی کردهاند. طبق ادعاهای مطرحشده، این افراد پس از تجاوز جنسی بر این دختر، به گمان اینکه او مرده است، وی را در خیابان رها کرده و ساحه را ترک کردهاند. سنجه این ادعاها را راستیآزمایی کرده و دریافته است که این تصویر مربوط به تجاوز جنسی نه، بلکه مربوط به یک «باند زورگیری» است که در سال ۱۳۹۲ خورشیدی بازداشت شدهاند.
حساب کاربری زیر نام «خبر فوری» چند روز قبل این عکس را تحت عنوان «تجاوز نامردانه ۸ پسر افغان به دختر ۲۰ ساله تهرانی» در صفحهی اینستاگرام خود منتشر کرده و در توضیح آن نوشته است: «نقشه نامردانه ۸ پسر برای دختر ۲۰ ساله/ پسر آشنا نقشهی این اقدام شیطانی را طراحی کرده بود.»
این حساب اینستاگرام در ادامه نوشته است که «پسر ۲۲ ساله به قصد انتقام از دوستدختر سابقش دست به اقدام عجیبی زد. او را با آبمیوهی مسموم بیهوش و با انتقال به خانهای با هفت نفر دیگر به او تجاوز کردند و به گمان اینکه مرده، در خیابان ولش/رهایش کردند.»
چندین حساب کاربری دیگر در اینستاگرام و ایکس (توییتر سابق) نیز این عکس و متن را بازنشر کردهاند. برخی از این کاربران تعداد قابل توجهی دنبالکننده دارند که باعث شده تا اکنون هزاران نفر این عکس و خبر جعلی را ببینند.
همینطور، وبسایتهای «مجله اینترنتی مطلب نیو» در تاریخ ۱۸ جوزای ۱۳۹۹ و «مگایران» در تاریخ ۲۰ سنبله ۱۴۰۰ خورشیدی این عکس را به یک پروندهی تجاوز جنسی ربط دادهاند که در سال ۱۳۹۸ خورشیدی در «باغ فرحزاد» تهران رخ داده است.
با این حال، سنجه تمامی این ادعاها را درستیسنجی کرده است. یافتههای سنجه نشان میدهد که تصویر منتشر شده مربوط به بازداشت یک «باند زورگیری» در تهران میشود که در سال ۱۳۹۲ خورشیدی، برخی از رسانههای ایرانی آنرا بازتاب داده بودند. در اخبار این رسانهها هیچ اشارهای به «تجاوز جنسی» نشده است.
وبسایت «همشهری آنلاین» در تاریخ ۱۵ سنبله ۱۳۹۲ خورشیدی همین عکس را زیر عنوان «مردان افغانی، اعضای باند خشن زورگیری در پایتخت» منتشر کرده بود. «همشهری آنلاین» نوشته بود که سردسته این «باند زورگیری» یک جوان ایرانی بوده است که با راهانداختن دعواهای ساختگی در شهر، دست به سرقت موترسایکل و اموال مردم میزدند.
خبرگزاری فارس ایران نیز در ۱۵ سنبله ۱۳۹۲ با انتشار این عکس، از «انهدام باند زورگیران افغان در تهران» خبر داده بود. فارس در آن زمان نوشته بود که شش نفر، از جمله سردسته این «باند زورگیران» که هویت خودش را ایرانی معرفی کرده بود، در سه نوبت جداگانه بازداشت و به «سرقت و زورگیری» اعتراف کرده بودند.
«جامجم آنلاین» نیز در تاریخ ۱۵ سنبله ۱۳۹۲ خورشیدی، این عکس را زیر عنوان «انهدام باند زورگیران افاغنه در تهران» منتشر کرده و در ادامه به نقل از عباسعلی محمدیان، رییس پولیس آگاهی تهران بزرگ، نوشته بود: «با توجه به اعتراف صریح متهمان در خصوص سرقتهای به عنف و با تهدید سلاح سرد و تعدد سرقتهای انجامشده و احتمال افزایش جرایم ارتکابی، دستور انتشار تصاویر متهمان از سوی مقام محترم قضایی صادر شده است.»
یافتههای سنجه همچنین نشان میدهد که خبر تجاوز جنسی «مردان افغان» به یک دختر ایرانی تازه نیست، بلکه رسیدگی به این پرونده از سال ۱۳۹۸ خورشیدی به این طرف ادامه داشته است.
وبسایت «خبرنامه دانشجویان ایران» در ۱۵ ماه میزان ۱۳۹۸ خورشیدی خبری را زیر عنوان «تجاوز ۷ مرد افغانی به زن جوان تهرانی در خانه باغ فرحزاد» منتشر کرده است. اطلاعات منتشر شده در این خبر میگوید که یک زن جوان به نام «سپیده» گفته است: «مردان افغان مرا مورد آزار و اذیت قرار دادند، من مقاومت میکردم، اما آنها به من فیلمی نشان دادند که در آن همین مردان به یک دختر تعرض کرده و او را کشته بودند.»
وبسایت «حادثه ۲۴» در ۲۰ سنبله ۱۴۰۰ و وبسایت «فرتاک نیوز» در ۲۴ میزان امسال خبرهایی در مورد ادامهی رسیدگی به این پرونده منتشر کردهاند. «فرتاک نیوز» نوشته است که افراد متهم در این پرونده بازداشت و به پای میز محاکمه حاضر شدهاند.
بررسیهای سنجه نشان میدهد که تصویر نشر شده در شبکههای اجتماعی هیچ ربطی به شایعهی تجاوز جنسی «مردان افغان» به دختر ایرانی ندارد. نشر و بازنشر این تصویر درحالی صورت میگیرد که از چند مدت به این طرف فضای ضد مهاجرین در میان شهروندان ایران خلق شده است. یکی از کاربران که این تصویر را بازنشر کرده، نیز از هشتگ (#اخراج_افغانی) استفاده کرده و خواستار اخراج مهاجرین اهل افغانستان شده است.