در روزهای اخیر برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با نشر عکسی، ادعا کرده‌اند که یک زن و سه کودک وی از سوی طالبان در ولایت بلخ تیرباران شده‌اند. کاربران همچنین ادعا کرده‌اند که طالبان به‌خاطر رانندگی این زن، او و کودکانش را تیرباران کرده‌اند. اما یافته‌های درستی‌سنجی سنجه نشان می‌دهد که این عکس مربوط به ماه جنوری سال ۲۰۲۲ میلادی می‌شود که در آن دست‌کم ۲۱ گردشگر در پی بارش سنگین برف و انسداد راه در ساحه‌ی موری ایالت پنجاب پاکستان در ۲۱ مایلی شهر اسلام‌آباد، دچار یخ‌زدگی و خفگی شده و جان باخته‌اند.
ادعای کاربران
یک کاربر فیسبوک بنام «فرمانده» در تاریخ سوم می نوشته است: «طالبان در یک پاتک در ولایت بلخ سه کودک و مادرشان را در داخل موتر بغل جاده تیرباران کرده است. علت تیرباران، به‌خاطر رانندگی مادر کودکان گفته شده است.»
کاربر دیگری در ایکس نیز در چهارم می، ادعای مشابه را مطرح کرده و در توضیح آن نوشته است: «مردم غرب نباید شب راحت بخوابند. وجدان شما باید شما را زنده زنده بخورد، زیرا کودکان بی‌گناه توسط فاشیست‌های قومی به ضرب گلوله کشته می‌شوند و این نمایندگان شما هستند که برای منافع شخصی از این امر حمایت می‌کنند.»
تاریخ نشر: ۱۴ ثور ۱۴۰۳ – تاریخ اسکرین‌شات: ۱۷ ثور ۱۴۰۳
تاریخ نشر: ۱۵ ثور ۱۴۰۳ – تاریخ اسکرین‌شات: ۱۷ ثور ۱۴۰۳
چندین کاربر دیگر در ایکس، اینستاگرام و فیسبوک نیز این عکس را با ادعای مشابه نشر کرده‌اند. پست‌های هر یک از این کاربران را هزاران نفر دیده، پسندیده و یا آن‌را بازنشر کرده‌اند.
سنجه عکس منتشر شده را بررسی کرده و دریافته است که این عکس مربوط به یک حادثه‌ی یخ‌زدگی و خفگی گردشگران در ایالت پنجاب پاکستان است که در ماه جنوری ۲۰۲۲ میلادی اتفاق افتاده است. یافته‌های درستی‌سنجی سنجه نشان می‌دهد که چندین عکس از این حادثه از زوایای متفاوت گرفته شده است و عکس نشر شده در شبکه‌های اجتماعی نیز از حادثه‌ی یخ‌زدگی گردشگران در پاکستان است.
اصل ماجرا
رسانه «News Intervention» در تاریخ هشتم جنوری ۲۰۲۲ میلادی گزارش کرده است که حرکت غیرمنتظره کاروان نیروهای ارتش پاکستان منجر به ترافیک گسترده در میان بارش شدید برف شد که در نتیجه ۲۱ نفر به‌شمول زنان و کودکان در داخل وسایط نقلیه‌‌ی‌شان زیر برف شدند و جان باختند. به گزارش این رسانه، بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که مرگ این افراد ناشی از هیپوترمی و خفگی بوده است.
بی‌بی‌سی نیز در تاریخ هشتم جنوری ۲۰۲۲ میلادی در گزارشی به نقل از پولیس پاکستان نوشته است که دست‌کم شش نفر در داخل موترهای شان یخ زدند و جان باختند و خفگی پس از استنشاق دود به‌عنوان دلیل احتمالی مرگ سایر افراد عنوان شده است.
چندین رسانه دیگر، از جمله نیویارک تایمز و «اندیا تی‌وی» نیز در همان تاریخ گزارش‌هایی در این خصوص نشر کرده و در مورد آن جزئیات داده‌اند. رسانه «News Intervention» فهرستی از قربانیان این حادثه را منتشر کرده است که در آن دیده می‌شود یک خانواده‌ی هشت نفری به‌شمول زن و شوهر، چهار دختر و دو پسر در این حادثه جان باخته‌اند. از مرد این خانواده به نام نوید اقبال یاد شده است. همچنین در عکس‌هایی که این رسانه منتشر کرده، اجساد همان افرادی دیده می‌شود که از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی زیر نام تیرباران یک زن و سه کودک او در بلخ، منتشر شده است.
با تصاویر اشتباه کاربران شبکه‌های اجتماعی (دو تصویر بزرگ به‌هم چسپیده‌ی سمت چپ)
یافته‌های درستی‌سنجی سنجه و مقایسه‌ی عکس‌ها نشان می‌دهد که ادعای کاربران شبکه‌های اجتماعی در مورد تیرباران یک زن و سه کودک وی در بلخ نادرست است و عکس منتشر شده بنام زنی در بلخ مربوط به حادثه‌ی انسداد راه و یخ‌زدگی و خفگی ناشی از بارش شدید برف در ایالت پنجاب پاکستان است که در سال ۲۰۲۲ اتفاق افتاده است.
